شەکری خوێن یان نەخۆشی شەکرە (Diabetes) یەکێکە لە نەخۆشییە هەمیشەییەکان کە کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر تەندروستی مرۆڤ هەیە. ئەم نەخۆشیە لە ئەنجامی کەمبوونەوەی ئەنسۆلین یان بەرزی ڕێژەی شەکری خوێن دروست دەبێت. ئەنسۆلین هۆرمۆنێکە کە لە لایدەرەی پانکراس دروست دەبێت و ڕۆڵی کۆنتڕۆڵکردنی شەکری خوێن هەیە. کاتێک ئەم هۆرمۆنە کەم بێت یان کاریگەری نەکات، شەکری خوێن بەرز دەبێتەوە و دەبێتە هۆی نەخۆشی شەکرە.
هەندێک لە هۆکارە سەرەکییەکانی نەخۆشی شەکرە بریتین لە نەریتی خێزانی، کەمجوڵەیی، خواردنی ناسەلامەت، و کێشی زۆر. نەخۆشی شەکرە دەتوانێت بە دوو جۆری سەرەکی دابنرێت: جۆری یەکەم (Type 1) کە لە تەمەنی منداڵی یان گەنجیدا دەردەکەوێت و پەیوەستە بە لەکارکەوتنی لایدەرەی پانکراس، و جۆری دووەم (Type 2) کە زۆرجار لە تەمەنی پێگەیشتوودا دەردەکەوێت و پەیوەستە بە ناهاوسەنگی لە کاریگەری ئەنسۆلین. جۆری دووەم زۆرترین جۆری نەخۆشی شەکرەیە.
نیشانەکانی نەخۆشی شەکرە دەتوانن جیاواز بن، بەڵام زۆرجار بریتین لە تینوویی زۆر، پرژاندنی میز، برسیەتی یان برسێتی زۆر، لەدەستدانی کێش، ماندوویی، و تاریکبین یان لەدەستدانی بینایی. ئەگەر نەخۆشی شەکرە چاودێری نەکرێت، دەتوانێت ببێتە هۆی کێشە گەورەکانی وەک نەخۆشییەکانی دڵ، جەڵدەی مێشک، نەخۆشییەکانی گورچیلە، و زیانی دەمارەکان. بۆیە گرنگە کە نەخۆشی شەکرە بە شێوەیەکی ڕێکوپێک چاودێری بکرێت.
بۆ چاودێری و کۆنتڕۆڵکردنی نەخۆشی شەکرە، گرنگە کە کەسەکان پەیڕەوی ژیانێکی تەندروست بکەن. ئەمەش دەتوانێت لە ڕێگەی خواردنی تەندروست، وەرزشکردنی بەردەوام، کەمکردنەوەی کێش، و کۆنتڕۆڵکردنی ڕێژەی شەکری خوێن بکرێت. هەروەها چاودێری پزیشکی بەردەوام و بەکارهێنانی دەرمانەکانی پێویست دەتوانن یارمەتیدەر بن لە کۆنتڕۆڵکردنی نەخۆشیەکە. پزیشکەکان پێشنیاری ئەوە دەکەن کە کەسەکان پشکنینی خوێنی بەردەوام بکەن بۆ دڵنیابوون لە ڕێژەی شەکری خوێنیان.
